Filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, stacjonarne, drugiego stopnia

• Nazwa kierunku: Filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie
• Poziom studiów: studia drugiego stopnia
• Forma studiów: stacjonarne
• Dziedzina: nauki humanistyczne
• Dyscypliny: literaturoznawstwo i językoznawstwo
• Dyscyplina wiodąca: literaturoznawstwo

Opis programu studiów

Studia drugiego stopnia zapewniają wykształcenie w zakresie literaturoznawstwa i językoznawstwa w dziedzinie filologii klasycznej, ściśle związanej z innymi naukami o starożytności, takimi jak historia, archeologia, wiedza o sztuce, prawoznawstwo, filozofia. Program studiów drugiego stopnia obejmuje m.in. metodologię badań literackich, seminaria łacińskie i greckie, recepcję kultury antycznej, filozofię. Co roku oferta dydaktyczna rozszerzana jest o problematykę interdyscyplinarną w ramach zajęć fakultatywnych m.in. z zakresu: epigrafiki, papirologii, patrystyki, literatury i myśli renesansowej, retoryki antycznej, języków nowożytnych jak włoski, nowogrecki czy rumuński. Student realizuje program w ramach wybranego modułu klasycznego lub neolatynistycznego. Wskazanie modułu jest wymagane przy składaniu dokumentów na studia.

Moduł klasyczny
Student pogłębia wiedzę oraz rozpoczyna badania własne w zakresie języków klasycznych – greki i łaciny, literatury i kultury greckiej i łacińskiej, oraz ich recepcji w epokach późniejszych. Oferowane są m.in. zajęcia z gramatyki historycznej języka greckiego i łacińskiego, stylistyki łacińskiej oraz greckiej, czy językoznawstwa. Moduł obejmuje także zajęcia specjalizacyjne z zakresu edytorstwa i redakcji tekstów – umiejętności nie do przecenienia w pracy badawczej, a zwłaszcza przy publikowaniu jej efektów.

Moduł neolatynistyczny
Moduł łączy w sobie elementy filologii klasycznej, historii kultury, komparatystyki i filozofii, co decyduje o jego unikalnym charakterze. Jednocześnie specjalizacja jest zgodna z profilem badawczym Instytutu – w ramach modułu proponowane są studentowi zajęcia z historii literatury nowołacińskiej, kultury renesansu i baroku, seminaria i translatoria nowołacińskie.

Specjalizacja nauczycielska
Student może zrealizować program specjalizacji nauczycielskiej (nieobowiązkowej) dającej uprawnienia do prowadzenia przedmiotu Język łaciński i kultura antyczna w szkolnictwie ogólnokształcącym (zob. strona z programem studiów).

Aktualny program kierunku studiów można znaleźć na stronie Instytutu Filologii Klasycznej.

Większość zajęć odbywa się w budynku Instytutu Filologii Klasycznej przy ul. Krakowskie Przedmieście 1, gdzie znajdują się nowoczesne sale wykładowe i przestronna biblioteka.

Sylwetka absolwenta

Uzyskane efekty uczenia się (patrz niżej) zapewniają absolwentowi szerokie wykształcenie humanistyczne. Absolwenci filologii klasycznej i studiów śródziemnomorskich już właściwie są – a niedługo będą na pewno – jedynymi specjalistami w Polsce, którzy będą w stanie zrozumieć teksty kultury powstałe w języku łacińskim od czasów starożytnych do XIX wieku, nie wspominając o tekstach starogreckich. Absolwenci znajdują pracę m.in. w redakcjach, wydawnictwach, archiwach, bibliotekach oraz innych instytucjach związanych z kulturą i edukacją. Nabyte dodatkowo umiejętności dydaktyczno-pedagogiczne w ramach specjalizacji nauczycielskiej umożliwiają podjęcie pracy w szkole średniej. Po ukończeniu studiów drugiego stopnia istnieje możliwość kontynuowania nauki i badań w szkołach doktorskich.

Najważniejsze efekty uczenia się po ukończeniu studiów drugiego stopnia (pełna lista na stronie Instytutu Filologii Klasycznej).

Wiedza: absolwent zna i rozumie wagę pogłębionej znajomości literatury starożytnej Grecji i Rzymu (moduł klasyczny), renesansu i baroku (moduł neolatynistyczny) w kontekście literaturoznawstwa europejskiego i światowego; w stopniu pogłębionym gramatykę i leksykę obu języków klasycznych, zasady translatoryki, główne kierunki rozwoju i stanowiska teorii literaturoznawczych i językoznawczych od czasów starożytnych do współczesności, rolę transmisji i recepcji literatury klasycznej na grunt literatury światowej oraz szeroko pojętej kultury współczesnej, rolę tradycji krytycznoliterackiej w kształtowaniu historii literatury, terminologie, teorie i metodologie literaturoznawcze i językoznawcze; wybrany język obcy na poziomie B2+.

Umiejętności: absolwent potrafi w stopniu pogłębionym porozumiewać się przy użyciu różnych technik komunikacyjnych ze specjalistami rozmaitych dyscyplin humanistycznych (zwłaszcza w zakresie literaturoznawstwa) w języku rodzimym i obcym nowożytnym (na poziomie B2+), a także popularyzować wiedzę o literaturze greckiej i łacińskiej; wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy; pisać i redagować teksty w języku łacińskim.

Kompetencji społeczne: absolwent jest gotów do organizowania własnego warsztatu badawczego i krytycznej oceny własnej wiedzy i dokonań; samodzielnego podejmowania działań profesjonalnych; uczestniczenia w życiu społecznym, naukowym.

Zasady kwalifikacji dla kandydatów z dyplomem polskim

O przyjęcie na pierwszy rok studiów drugiego stopnia mogą ubiegać się osoby, które uzyskały dyplom licencjata, inżyniera, magistra lub dyplom równoważny na dowolnym kierunku studiów.

Podstawą rekrutacji jest lista rankingowa utworzona na podstawie ocen z egzaminu wstępnego. Kandydaci będą przyjmowani na studia w kolejności zgodnej z listą rankingową oraz w granicach limitu miejsc.

Podstawą kwalifikacji jest egzamin ustny sprawdzający wiedzę z zakresu:

● I cz. – znajomość języka łacińskiego
Kandydat z pomocą słownika przygotowuje tłumaczenie fragmentu tekstu Cycerona albo Wergiliusza. W trakcie ustnej prezentacji tłumaczenia i rozbioru zdań odpowiada na pytania z zakresu fleksji i składni, następnie dokonuje analizy przedstawionego mu literackiego tłumaczenia tego samego fragmentu tekstu. Uwaga: Kandydat przed egzaminem wskazuje, czy chce analizować tłumaczenie literackie tekstu łacińskiego czy greckiego.

● II cz. – znajomość języka (staro)greckiego
Kandydat z pomocą słownika przygotowuje tłumaczenie fragmentu tekstu Ksenofonta albo Platona, w trakcie ustnej prezentacji tłumaczenia i rozbioru zdań odpowiada na pytania z zakresu fleksji i składni, następnie dokonuje analizy przedstawionego mu literackiego tłumaczenia tego samego fragmentu tekstu. Uwaga: Kandydat przed I częścią egzaminu wskazuje, czy chce analizować tłumaczenie literackie tekstu łacińskiego czy greckiego.

● III cz. – ogólne przygotowanie do studiów na filologii klasycznej
Kandydat prezentuje dwa wylosowane zagadnienia z zakresu zagadnień egzaminacyjnych.

Sposób oceny egzaminu: Z każdej części egzaminu kandydat uzyskuje ocenę w skali od bardzo dobry do niedostateczny. Uzyskanie oceny niedostatecznej z którejkolwiek części egzaminu jest równoznaczne z niezdaniem egzaminu. Ocenę końcową stanowi średnia ocen z trzech części przeliczana na punkty zgodnie z zasadą:

• bardzo dobry (5) – 100 pkt.,
• dobry plus (4+) – 85 pkt.,
• dobry (4) – 80 pkt.,
• dostateczny plus (3+) – 75 pkt.,
• dostateczny (3) – 60 pkt.

Maksymalna liczba możliwa do uzyskania z egzaminu wynosi 100 pkt.
Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie minimum 60 pkt.

Zagadnienia gramatyczno-składniowe do I części egzaminu

według gramatyk:
– Z. Samolewicz, Z. Sołtysik, Składnia łacińska, Bydgoszcz 2000
– J. Wikarjak, Gramatyka opisowa języka łacińskiego (1997, 1999, 2000)

Zagadnienia gramatyczno-składniowe do II części egzaminu

według podręcznika:
– M. Mikuła, M. Popiołek, Hellenes esmen pantes, Warszawa 2017 (bez appendiksów 1-4)

Zagadnienia egzaminacyjne do III cz. egzaminu

• Mitologia

1. Genealogia bogów. Bogowie olimpijscy i ich rzymskie odpowiedniki.
2. Przykłady postaci i wątków mitologicznych najczęściej wykorzystywanych w literaturze greckiej i rzymskiej.
3. Achilles, Odys, Orfeusz … – niejednoznaczny obraz herosa (na przykładzie tekstów literackich).
4. Teogonia Hezjoda, Aitia Kallimacha, Biblioteka Ps.-Apollodora – źródło wiedzy o mitach dla epok późniejszych. Recepcja w kulturze nowożytnej (wybrane przykłady z literatury, muzyki  i sztuk pięknych).

• Dramat

5. Religijna proweniencja dramatu starożytnego.
6. Budowa dramatu a sposób jego wystawiania (budowle teatralne w Grecji i Rzymie, aktorzy).
7. Rozwój gatunków w kontekście politycznym, społecznym i literackim

• Epika i liryka

8. Iliada vs Odyseja – ich podobieństwa i różnice. Sposób prowadzenia narracji i ukazania bohaterów.
9. Eneida – czy to tylko epos narodowy w „służbie władzy”?
10. Liryka grecka – w kontekście społecznym i religijnym Liryka rzymska z przełomu I w. p.n.e. i I w. n.e. a jej greckie źródła.
11. Wybitni lirycy greccy i rzymscy. Twórczość kobiet.
12. Poezja hellenistyczna – jej oryginalność a kontynuacja dawniejszych gatunków.

• Historiografia

13. Od logografów do Tacyta i Ammiana – rozwój historiografii greckiej i rzymskiej. Znani autorzy dzieł historycznych.
14. Kronikarze i plotkarze – próba obiektywnego spojrzenia na wydarzenia historyczne i dostarczenie rozrywki czytelnikom.
15. Różne tradycje historiografii starożytnej – początki refleksji historycznej, dzieła biograficzne i anegdotyczne, annalistyka, inne gatunki pisarstwa naukowego

• Filozofia

16. Forma dialogu w literackich tekstach filozoficznych jako dziedzictwo majeutycznej metody Sokratesa (np. dialogi Platona i Cycerona).
17. Filozofia rzymska spadkobierczynią filozoficznych szkół hellenistycznych (stoicy, cynicy, epikurejczycy).
18. De rerum natura Lukrecjusza i Metamorfozy Owidiusza – filozofia w ujęciu poetyckim.

• Retoryka

19. Cele i zadania mówcy w rozumieniu starożytnych (Arystoteles, Cyceron, Kwintylian).
20. Teksty teoretyczne a praktyka codzienna – mówcy na agorze i forum. Schemat konstruowania mowy.
21. Słynni mówcy greccy i rzymscy oraz kanon ich mów.

• Edycja i krytyka tekstu.

22. Wiedza o podstawowych zagadnieniach: transmisja tekstów starożytnych, ustalanie pokrewieństwa rękopisów, budowa i konwencje aparatu krytycznego.

• Metryka grecka i łacińska.

23. Znajomość podstawowych pojęć i miar metrycznych: heksametr, dystych elegijny, trymetr jambiczny, tetrametr trocheiczny katalektyczny, tetrametr i dymetr anapestyczny, podstawowe miary Horacego (strofa alcejska i saficka).

• Życie codzienne

24. Źródła materialne (archeologiczne) a przekazy literackie zawierające informacje o życiu codziennym (komedia, epigramaty, utwory Petroniusza i Apulejusza).
25. Greckie i rzymskie zwyczaje i obrzędy związane z tzw. okresami przejścia: narodzinami – wejściem w dorosłość – śmiercią.
26. Związki literatury i sztuki z życiem politycznym. Teksty literackie (komedie, mowy) jako oręż polityczny. Utwory legitymizujące władzę, mecenat cesarski.
27. Druga sofistyka – jej źródła i prądy. Główne postaci (Lukian z Samosat) i ich twórcze dokonania.
28. Dziedzictwo literatury starożytnej w tekstach autorów chrześcijańskich (św. Augustyn, św. Hieronim). Homo Christianus czy Ciceronianus?

Szczegółowe tematy i bibliografia, które mogą pomóc w przygotowaniu zagadnień egzaminacyjnych, znajdują się na stronie ifk.uw.edu.pl w zakładce Rekrutacja.

Zasady kwalifikacji dla kandydatów z dyplomem zagranicznym

Obowiązują takie same zasady, jak dla kandydatów z dyplomem uzyskanym w Polsce. Oceny kandydatów z dyplomem zagranicznym zostaną odpowiednio przeliczone i przyrównane do skali ocen obowiązującej na Uniwersytecie Warszawskim.

Sprawdzian kompetencji kandydata do studiowania w języku polskim

Forma sprawdzianu: rozmowa sprawdzająca znajomość języka polskiego. Rozmowa dotyczy tylko osób z dyplomami zagranicznymi, które nie mają honorowanego przez Uniwersytet Warszawski dokumentu poświadczającego znajomość języka polskiego co najmniej na poziomie B2. Podczas rozmowy sprawdzana będzie znajomość języka polskiego na poziomie umożliwiającym podjęcie przez kandydata studiów w języku polskim.

W trakcie rozmowy kandydat czyta wskazany przez komisję tekst napisany w języku polskim (np. fragment artykułu, opracowania literackiego, tekstu literackiego), a następnie odpowiada na pytania sprawdzające zrozumienie tekstu i umiejętność poprawnego formułowania zdań w języku polskim.

Potwierdzenie przez komisję rekrutacyjną wystarczającej znajomości języka polskiego jest warunkiem dopuszczenia kandydata do dalszego postępowania rekrutacyjnego.

Punktacja:

• czytanie: 20 pkt.,
• rozumienie: 40 pkt.,
• formułowanie poprawnych zdań w j. polskim: 40 pkt.

Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania z rozmowy sprawdzającej znajomość języka polskiego wynosi 100. Próg punktowy konieczny do uznania kompetencji językowych za wystarczające wynosi 60 pkt.

Potwierdzenie przez komisję wystarczającej znajomości języka polskiego jest warunkiem dopuszczenia kandydata do dalszego postępowania rekrutacyjnego. Punktacja z rozmowy sprawdzającej znajomość języka polskiego nie jest brana pod uwagę przy obliczaniu końcowego wyniku postępowania kwalifikacyjnego.

Termin rozmowy sprawdzającej znajomość języka polskiego (jeśli dotyczy kandydata): 17 lipca 2024 r., godz. 11:00-12:00, Instytut Filologii Klasycznej, ul. Krakowskie Przedmieście 1, sala 110

Wymagania dotyczące znajomości języka polskiego. >> Otwórz stronę! <<

Ulgi w postępowaniu kwalifikacyjnym

Zwolnienie z całego egzaminu

Absolwenci studiów I stopnia w zakresie filologii klasycznej będą kwalifikowani na podstawie rankingu ocen z dyplomu ukończenia studiów wyższych. Obowiązują takie same zasady przeliczania ocen z dyplomu jak w przypadku oceny z egzaminu wstępnego.

Zwolnienie z części egzaminu sprawdzającej znajomość języka łacińskiego lub greckiego

Kandydaci z dyplomem ukończenia studiów wyższych uzyskanym na dowolnym kierunku studiów (innym niż filologia klasyczna), którzy zdali egzaminy przewidziane na II lub III rok studiów licencjackich na kierunku filologia klasyczna:

• z języka łacińskiego lub z gramatyki opisowej języka łacińskiego,
• z języka (staro)greckiego lub z gramatyki opisowej języka (staro)greckiego,

są zwolnieni odpowiednio z części sprawdzającej znajomość j. łacińskiego albo j. (staro)greckiego, albo obu. W takiej sytuacji ocena uzyskana z wyżej wymienionych egzaminów zostanie wliczona do średniej ocen z egzaminu wstępnego.

Na podstawie wyników kwalifikacji zostanie utworzona wspólna lista rankingowa dla wszystkich kandydatów.

Terminy

Egzamin: 17 lipca 2024 r., godz. 12:00, Instytut Filologii Klasycznej, ul. Krakowskie Przedmieście 1, sala 110

Ogłoszenie wyników: 22 lipca 2024 r.

Przyjmowanie dokumentów: 

• I termin: 23-25 lipca 2024 r.
• II termin (w przypadku niewypełnienia limitu miejsc w pierwszym terminie): 26, 29 lipca 2024 r.
• III termin (w przypadku niewypełnienia limitu miejsc w drugim terminie): 30-31 lipca 2024 r.

Opłaty

Opłata rekrutacyjna (w tym opłaty wnoszone za granicą)

Opłata za wydanie legitymacji studenckiej (ELS)

Wymagane dokumenty

Lista dokumentów wymaganych do złożenia w formie papierowej w przypadku zakwalifikowania na studia

Dodatkowe informacje

Znajdź nas na mapie: Instytut Filologii Klasycznej